Gıda Güvenliği ve Gençlerin Tarım Sektöründen Uzaklaşması: Çözüm Önerileri
Gıda Güvenliği ve Gençlerin Tarım Sektöründen Uzaklaşması: Çözüm Önerileri
Gıda güvenliği, iklim krizi ve gençlerin tarım sektöründen uzaklaşması, günümüzün en önemli sorunları arasında yer alıyor. Tarımsal üretimin sürdürülebilirliği ve arz güvenliği, bu sorunların merkezinde yer alıyor. Gençlerin tarım sektörüne katılımı, gelecekteki gıda güvenliğini sağlamak için kritik bir öneme sahip. Ancak, gençler tarımdan neden uzaklaşıyor? Bu sorunun yanıtı, tarımın karşılaştığı zorluklarda yatıyor.
Bugün dünya genelinde çiftçilerin yaş ortalaması 55’in üzerinde. Avrupa Birliği’nde çiftçilerin yalnızca %10-15’i 40 yaşın altında. Türkiye’de de durum benzer. Türkiye Ziraat Odaları Birliği verilerine göre, 2024 itibarıyla çiftçilerin yaş ortalaması 59 olacak. TÜİK verilerine göre, tarımda çalışanların %70’inden fazlası 45 yaş ve üzeri. Gençlerin tarım sektöründen uzaklaşmasının sebepleri arasında artan maliyetler, düşük kâr marjları ve pazar belirsizliği gibi faktörler yer alıyor.
Gençlerin Tarımdan Uzaklaşma Nedenleri
Gençler, geleceği öngörebilmek ve yaşamlarını kurabilmek istiyor. Ancak tarım, artan maliyetler ve düşük kâr marjları gibi çok katmanlı riskler içeriyor. Kazanç belirsizliği ve finansal riskler, yeni neslin hoşlandığı unsurlar değil. Ayrıca, gençler tarımın ‘geri kalmış bir uğraş’ olarak görülmesinden rahatsızlık duyuyor. Tarım modernleşmediği sürece gençlerin gözünde bir kariyer olarak değer bulmuyor.
Gençlerin sosyal statü olarak çiftçiliği yeterli görmemesi, tarım sektörüne olan ilgilerini azaltıyor. Kırsalda geleneksel aile yapısı içinde söz hakkı alamayan gençler, büyük şehirleri tercih ediyor. Televizyon programları ve diziler, kırsal alanda toplumsal baskıyı artırıyor. Toprak mirasla bölünüyor ve üretim için yeterli ölçek elde edilemiyor. Tarıma hevesli gençler, mülkiyet ve kredi gibi engellerle karşılaşıyor.
Tarımın Geleceği ve Gençlerin Rolü
2025 yılı tarım trendlerinde otomasyon, yeni nesil teknoloji, yapay zeka ve sürdürülebilirlik gibi konular ön plana çıkıyor. Bu yeniçağın tarımını kurabilecek kuşaklar ise Z ve Alfa kuşağı. Gençleri tarımla barıştırmak için Tarım 5.0 çağı, sektörün geleceği için kritik bir aşama. Gençlerin tarımda yer alması, tarımın dönüşümünü sağlayacak.
Gençleri tarımla buluşturmak için dijitalleşme, yazılım ve veri bilimi gibi alanlardan gelen gençleri cezbetmek mümkün. Tarım girişimciliği ve tarım teknolojileri için kuluçka merkezleri kurulmalı. Tarım meslek liseleri ve tarım inovasyon merkezleri, daha nitelikli ve pratik odaklı hale getirilmeli. Tarımın önemi, küçük yaşlardan itibaren insanlara aşılanmalı.
Çözüm Önerileri ve Uygulamalar
Genç çiftçilere yönelik hazine arazilerinin tahsisi, toprak bankacılığı ve ortak üretim kooperatifleri gibi sistemler geliştirilmelidir. İstekli gençlerin araziye ve finansmana erişimi kolaylaştırılmalı. Başarılı genç çiftçiler ve tarım girişimcileri, medya ve sosyal medyada daha görünür olmalı. Dijital dünyayı kullanarak güzel örnekler yaratmaları sağlanmalı.
Çiftçi gelirini artıracak politikalar, doğrudan üretici destekleri ve alım garantileri gibi önlemler, gençlerin sektöre güvenini artırır. Tarım, sadece üretim değil; yaşam biçimi, doğa dostu bir kariyer ve toplumsal liderlik alanı olarak sunulmalıdır. Tarımsal üretimin sosyal prestiji artırılmalıdır.
Sonuç ve Gelecek Perspektifi
Tarımın geleceği kadınsız kurulamaz. Genç kadınların üretime katılımı için özel fonlar, eğitim ve istihdam teşvikleri verilmelidir. Tarım ve gıda firmalarına yönelik sosyal medya yöneticiliği gibi yeni kariyer yolları tanıtılmalıdır. Tarım, yalnızca sorunlarla değil, çözümle, başarıyla ve potansiyelle anlatılmalıdır.
Bugün Avrupa Birliği, ‘Tarım-Gıda için 2040 Vizyonu’nu açıklarken, gençleri bu sektörün taşıyıcı ana kolonu olarak görüyor. Tarımı çekici hale getirmenin yolu, onu sadece bir üretim biçimi değil; girişimcilik, çevresel farkındalık ve teknolojiyle entegre bir yaşam biçimi olarak sunmaktan geçiyor. Eğer tarımı bugünden dönüştürmezsek, geleceği sadece iklimin değil, açlığın ve sosyal çöküşlerin şekillendireceği bir tablo bekliyor olabilir.