2025 Yılında Ramazan Ayının Gıda Enflasyonuna Etkisi
2025 Yılında Ramazan Ayının Gıda Enflasyonuna Etkisi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan analiz, 2025 yılında Ramazan ayının gıda enflasyonuna etkisinin yaklaşık 0,5 puan olacağını ortaya koyuyor. Ramazan ayının gıda fiyatları üzerindeki etkisi, yüksek oranlı artışlarla kendini gösteriyor. TCMB'nin blog yazısında, gıda fiyatlarındaki artışların Ramazan ayı etkisiyle bağlantılı olduğu değerlendiriliyor.
Ramazan Ayının Ekonomik Etkileri
TCMB Kıdemli Ekonomist Aslıhan Atabek Demirhan, Uzman Yardımcısı Muhammed Bahça ve Yardımcı Ekonomist S. Simin Bayraktar tarafından kaleme alınan yazıda, Ramazan ayının üretim ve fiyatlar üzerindeki önemine dikkat çekiliyor. Yapılan iktisadi çalışmalar, Ramazan ayının gıda fiyatları üzerindeki etkisini makro ve mikro verilerle inceliyor. 2003-2024 yıllarına ait aylık enflasyon verileri kullanılarak yapılan analizler, Ramazan ayının gıda enflasyonu kalemleri üzerindeki farklı etkilerini ortaya koyuyor.
Gıda ve alkolsüz içecekler genelinde Ramazan ayının eş zamanlı etkisinin yanı sıra öncü ve gecikmeli etkilerinin olduğu görülüyor. İşlenmiş gıda aylık enflasyonu üzerinde ise anlamlı bir etki bulunmuyor. Bu bulgular, Ramazan ayının gıda fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskının temel olarak işlenmemiş gıda ürünleri kaynaklı olduğunu gösteriyor.
TÜFİS Verileri ve Fiyat Dinamikleri
Ramazan ayının işlenmemiş gıda fiyatları üzerindeki etkisini daha detaylı incelemek amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Tarım Ürünleri Fiyat İzleme Sistemi (TÜFİS) verileri kullanılıyor. Gıda perakende sektöründe önemli bir paya sahip zincir marketler ile yerel marketlere ait günlük fiyat verileri, ürün ve market seviyesinde takibi sağlıyor. Seçilmiş işlenmemiş gıda ürünleri için 2022-2024 yıllarına ait TÜFİS günlük verileri kullanılarak oluşturulan fiyat endeksleri, Ramazan ayına özgü farklılaşmalara işaret ediyor.
Kırmızı et ve tavuk eti fiyatlarında Ramazan ayı öncesinde başlayan artış eğilimi, Ramazan ayı boyunca ivmelendiği gözlemleniyor. Ramazan ayı sonrasında ise fiyatların görece ılımlı seyrettiği dikkat çekiyor. Bakliyat fiyatları ise Ramazan ayı içerisinde yükselirken, öncesi ve sonrası dönemlerde yatay bir seyir izliyor.
Gıda Fiyatlarındaki Artış Eğilimleri
Yumurta fiyatlarında Ramazan ayı itibarıyla artış, sonrası dönemde ise düşüş izleniyor. İncelenen tüm ürünlerde Ramazan ayına bağlı fiyat artışlarının kalıcı hale gelme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor. Gıda kaynaklı doğrudan etki, 0,5 puan olarak hesaplanıyor. Yüksek frekanslı veri analizi, gıda ve alkolsüz içecekler ile işlenmemiş gıda fiyatlarında Ramazan ayının etkili olduğunu ortaya koyuyor.
2025 yılında Ramazan ayının şubat ve mart aylarında işlenmemiş gıda enflasyonunda sırasıyla 1,16 ve 3,53 puan; gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonunda ise 0,75 ve 1,09 puan yukarı yönlü etki oluşturacağı öngörülüyor. Bu bağlamda, 2025 yılı Mart ayında gıda fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artışların Ramazan ayı etkisiyle bağlantılı olduğu değerlendiriliyor.